2019 ՀՈԿՏԵՄԲԵՐ 3 (49)

Հոդ­վա­ծում ներ­կա­յաց­վել է հան­րագ­րի ինս­տի­տու­տի դե­րը և նշա­նա­կու­թյու­նը, վեր­լուծ­վել են հան­րագրե­րի բնույ­թի հար­ցը, հան­րագ­րե­րի ինս­տի­տու­տի ոչ արդ­յու­նա­վետ կի­րառ­ման պատ­ճառ­նե­րը, ներ­կա­յաց­վել են առ­կա խն­դիր­նե­րի լուծ­մանն ուղղ­ված առա­ջարկ­ներ:
Հիմ­նա­բա­ռեր- հան­րա­գիր, հան­րա­գիր ներ­կա­յաց­նե­լու իրա­վունք, հան­րագ­րի բնույթ:

Սուբ­յեկ­տիվ իրա­վուն­քի չա­րաշ­ահ­ման և վեր­ջի­նիս դեմ պայ­քա­րի հիմ­նա­հար­ցը ժա­մա­նա­կա­կից իրա­վա­գի­տու­թյան ար­դի­ա­կան և քիչ հե­տա­զոտ­ված թե­մա­նե­րից է, ինչ­պես ազ­գա­յին, այն­պես էլ մի­ջազ­գա­յին մա­կար­դակ­նե­րում: Սույն գի­տա­կան հոդ­վա­ծի ու­սում­նա­սիր­ման առար­կան սուբ­յեկ­տիվ իրա­վուն­քի չա­րաշ­ահ­ման ար­գելքն է Մար­դու իրա­վունք­նե­րի և հիմ­նա­րար ազա­տու­թյուն­նե­րի պաշտ­պա­նու­թյան մա­սին Եվ­րո­պա­կան կոն­վե­ցի­ա­յում և Մար­դու իրա­վունք­նե­րի եվ­րո­պա­կան դա­տա­րա­նի նա­խա­դե­պա­յին իրա­վուն­քում: Հոդ­վա­ծը բաղ­կա­ցած է եր­կու մա­սից, որոն­ցում հա­մա­պա­տաս­խա­նա­բար դի­տարկ­վում են ՄԻ­ԵԿ 17-րդ հոդ­վա­ծով սահ­ման­ված կոն­վեն­ցի­ոն իրա­վունք­նե­րի չա­րաշ­ահ­ման ար­գել­քը (մաս 1-ին) և ՄԻ­ԵԿ 35-րդ հոդ­վա­ծի 3-րդ կե­տի (ա) են­թա­կե­տով սահ­ման­ված ան­հա­տա­կան գան­գատ ներ­կա­յաց­նե­լու իրա­վուն­քի չա­րաշ­ահ­ման ար­գել­քը (մաս 2-րդ):
Հիմ­նա­բա­ռեր – սուբ­յեկ­տիվ իրա­վունք, չա­րաշ­ա­հում, ՄԻ­ԵԿ, ՄԻ­ԵԴ, նա­խա­դե­պա­յին իրա­վունք:

Աշ­խար­հիկ պե­տու­թյու­նը հա­մաշ­խար­հա­յին պատ­մա­ի­րա­վա­կան մտ­քի զար­գաց­ման առա­վել քիչ ուսում­նա­սիր­ված երևույթ­նե­րից է: Թեև ժա­մա­նա­կի և տա­րա­ծու­թյան մշ­տար­դի հե­տաքրք­րու­թյա­նըª կրո­նի և իրա­վուն­քի, պե­տու­թյան և եկե­ղե­ցու, խղ­ճի և դա­վա­նան­քի ազա­տու­թյան հիմ­նա­հար­ցե­րը մեր օրե­րում հան­դի­պում են իրա­վակ­րո­նա­կան և պե­տա­ե­կե­ղե­ցա­կան հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րի նկատ­մամբ իրա­վա­բան­նե­րի դույզն­-ինչ զգուշ­ա­վոր և վե­րա­պահ մո­տեց­մա­նը: Ան­շուշտ, խիստ յու­րօ­րի­նակ թե­մա­յի ու­սում­նա­սիր­մա­նը խո­չըն­դո­տում է նյու­թի խր­թին լի­նե­լու հան­գա­ման­քը` կրո­նի մեջ իրա­վունք և հա­կա­ռա­կը փնտ­րե­լու, գտնե­լու և ըն­կա­լե­լու ցան­կու­թյու­նը: Այս հոդ­վա­ծը մեր կա­տա­րած հա­մա­պար­փակ աշ­խա­տան­քի շղ­թա­յի օղակ­նե­րից մեկն է, որն էլ ներ­կա­յաց­վում է գի­տա­կան հան­րույ­թի ուշ­ադ­րու­թյա­նը:
Հիմ­նա­բա­ռեր­- աշ­խար­հիկ պե­տու­թյուն, դա­վա­նան­քի ազա­տու­թյուն, պե­տու­թյան և եկե­ղե­ցու հա­րա­բե­րու­թյուն­ներ:

Մաս­նա­վոր կյան­քի իրա­վուն­քի հետ կապ­ված հար­ցե­րը առար­կա­յա­կան են եղել բո­լոր ժա­մա­նակ­նե­րում: Սույն գի­տա­կան հոդ­վա­ծի շր­ջա­նակ­նե­րում փորձ է կա­տար­վել հս­տա­կեց­նել խն­դի­րը նա­խա­պե­տա­կան շր­ջա­նում: Այ­նու­հետև ներ­կա­յաց­վել են հիմ­նա­հար­ցի զար­գաց­ման նա­խադր­յալ­ներն իրա­վա­կան տար­բեր հա­մա­կար­գե­րում և հայ իրա­վա­կան մտ­քի շր­ջա­նակ­նե­րում:
Հիմ­նա­բա­ռեր-­ մաս­նա­վոր կյանք, նա­խա­պե­տա­կան շր­ջան, իրա­վա­կան տար­բեր hամա­կար­գեր, հայ իրա­վա­կան միտք:

Սույն հոդ­վա­ծում ներ­կա­յաց­ված է եկե­ղե­ցի-­պե­տու­թյուն փոխ­հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րի իրա­վա­կան կար­գա­վոր­ման հիմ­նա­հար­ցը Հա­յաս­տա­նի Հան­րա­պե­տու­թյու­նում: Եկե­ղե­ցի-­պե­տու­թյուն փոխ­հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րի իրա­վա­կան կար­գա­վոր­ման հիմ­նա­հարցն այն կարևորա­գույն ու­սում­նա­սի­րու­թյան առար­կան է, որը մեծ նշա­նա­կու­թյուն ու­նի պե­տա­ե­կե­ղե­ցա­կան հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րը հա­յաս­տան­յան մո­դե­լի ու գոր­ծըն­թաց­նե­րի ու­սում­նա­սի­րու­թյան հա­մար:
Հիմ­նա­բա­ռեր­- ե­կե­ղե­ցի, պե­տու­թյուն, սահ­մա­նադ­րու­թյուն, օրենք, կրո­նա­կան կազ­մա­կեր­պու­թյուն, ձևաչափ, իրա­վա­կան կար­գա­վո­րում:

Հոդ­վա­ծի շր­ջա­նակ­նե­րում քն­նու­թյան են առն­վում Հա­յաս­տա­նի և Ռու­սաս­տա­նի քրե­ա­կա­տա­րո­ղա­կան ծա­ռա­յու­թյուն­նե­րում դա­տա­պարտ­յալ­նե­րի աշ­խա­տան­քա­յին գոր­ծու­նե­ու­թյան նոր­մա­տիվ­-ի­րա­վա­կան ապա­հով­ման աս­պեկտ­նե­րըª ներ­կա­յիս պրակ­տիկ­-ի­րա­վա­կան լու­ծում­նե­րի հա­մա­տեքս­տում:
Հիմ­նա­բա­ռեր- դա­տա­պարտ­յալ­նե­րի աշ­խա­տան­քի նոր­մա­տիվ­-ի­րա­վա­կան ապա­հո­վում, քրե­ա­կա­տա­րո­ղա­կան ծա­ռա­յու­թյուն, ուղ­ղիչ հիմ­նարկ, քրե­ա­կա­տա­րո­ղա­կան քա­ղա­քա­կա­նու­թյան իրա­կա­նա­ցում: