2019 ՀՈՒԼԻՍ 2 (48)

Հոդ­վա­ծում ներ­կա­յաց­վում են աշ­խար­հիկ պե­տու­թյան գա­ղա­փա­րի ակունք­նե­րում առանց­քա­յին նշա­նա­կու­թյուն ու­նե­ցող գոր­ծըն­թա­ցիª աշ­խար­հիկ և հոգևոր իշ­խա­նու­թյուն­նե­րի տա­րան­ջատ­ման պատ­մա­ի­րա­վա­կան նա­խադր­յալ­նե­րը հնա­գույն իրա­վուն­քի հուշ­ար­ձան­նե­րի լույ­սի ներ­քո: Հե­տա­զո­տու­թյան մեջ վեր են հան­վում պատ­մա­կան և իրա­վա­կան այն նա­խա­պայ­ման­նե­րը, որոնք հան­գեց­րին եր­կու ինք­նու­րույն ոլորտ­նե­րի սահ­մա­նա­զատ­մա­նըª դրա­նով իսկ նպաս­տե­լով ար­դի ժա­մա­նակ­նե­րի ժո­ղովր­դա­վա­րա­կան պե­տու­թյուն­նե­րի անկ­յու­նա­քա­րը հա­մար­վող ֆե­նո­մե­նիª աշ­խար­հիկ պե­տու­թյան գա­ղա­փա­րի սկզբնա­վոր­մա­նը:
Հիմ­նա­բա­ռեր — աշ­խար­հիկ պե­տու­թյուն, աշ­խար­հիկ և հոգևոր իշ­խա­նու­թյուն­նե­րի տա­րան­ջա­տում, կրո­նի ազա­տու­թյուն, իրա­վուն­քի հուշ­ար­ձան­ներ:

Սույն հոդ­վա­ծում մեկ­նա­բան­վում է սե­փա­կա­նու­թյան իրա­վուն­քի ծագ­ման պահն այն ան­ձի հա­մար, ում ամու­սի­նը ամուս­նու­թյան ըն­թաց­քում ձեռք է բե­րել գույք, որի նկատ­մամբ իրա­վունք­նե­րը են­թա­կա են պե­տա­կան գրանց­ման. փորձ է ար­վում վեր հա­նել վե­րոնշ­յալ հար­ցի վե­րա­բեր­յալ ՀՀ իրա­վա­կան հա­մա­կար­գում առ­կա հա­կա­սու­թյուն­նե­րը և լու­ծել դրանք:
Հիմ­նա­բա­ռեր- սե­փա­կա­նու­թյան իրա­վունք, ամուս­նու­թյան ըն­թաց­քում ձեռք բեր­ված գույք, իրա­վուն­քի ծագ­ման հիմք, իրա­վուն­քի ծագ­ման պահ, իրա­վուն­քի պե­տա­կան գրան­ցում:

Հոդ­վա­ծը նվիր­ված է Մար­դու իրա­վունք­նե­րի եվ­րո­պա­կան դա­տա­րա­նի կող­մից կա­յաց­ված նա­խա­դե­պա­յին որոշ­ում­նե­րին, որոնք վե­րա­բե­րել են պար­տա­դիր կամ հար­կա­դիր աշ­խա­տան­քին և անդ­րա­դարձ է կա­տար­վել աշ­խա­տան­քի էու­թյա­նը: Նա­խա­դե­պե­րի մի­ջո­ցով սահ­ման­վել է պար­տա­դիր և հար­կա­դիր աշ­խա­տան­քի էու­թյու­նը, և նա­խանշ­վել են աշ­խա­տան­քի ազատ ընտ­րու­թյան իրա­վուն­քի հիմ­քում ըն­կած սկզբունք­նե­րը: Դրանց վե­րա­բեր­յալ հոդ­վա­ծում կա­տար­վել են եզ­րա­հան­գում­ներ, որոնք էա­կան նշա­նա­կու­թյուն ու­նեն ՀՀ Սահ­մա­նադ­րու­թյամբ սահ­ման­ված աշ­խա­տան­քի ազատ ընտ­րու­թյան իրա­վուն­քը մեկ­նա­բա­նե­լու և կի­րա­ռե­լու գոր­ծում:
Հիմ­նա­բա­ռեր- աշ­խա­տան­քի ազատ ընտ­րու­թյան իրա­վունք, պար­տա­դիր և հար­կա­դիր աշ­խա­տանք, աշ­խա­տան­քից ազա­տում:

Հոդ­վա­ծում փորձ է ար­վել բա­ցա­հայ­տել մեղ­քի և պատ­ժի հա­մա­չա­փու­թյան սկզ­բունք­նե­րի սահ­մա­նադ­րա­ի­րա­վա­կան ամ­րագր­ման հնա­րա­վոր պատ­ճառ­նե­րը, հիմ­քե­րը և նա­խադր­յալ­նե­րը, բա­ցա­հայ­տել, առ­հա­սա­րակ, իրա­վուն­քի սկզ­բուն­քի էու­թյու­նը և ՀՀ Սահ­մա­նադ­րու­թյամբ քն­նարկ­վող եր­կու սկզ­բունք­նե­րի մեկ հոդ­վա­ծում ամ­րագր­ման անհ­րա­ժեշ­տու­թյու­նը, նաև ու­սում­նա­սիր­վել է եր­կու սկզ­բունք­նե­րի փո­խա­դարձ կա­պը:
Հիմ­նա­բա­ռեր – իրա­վա­կան սկզ­բունք, մեղ­քի սկզ­բունք, պատ­ժի հա­մա­չա­փու­թյան սկզ­բունք, սահ­մա­նադ­րա­կան սկզ­բունք, սահ­մա­նադ­րա­կան երաշ­խիք, սահ­մա­նադ­րա­կան հոդ­ված:

Սույն հոդ­վա­ծը վե­րա­բե­րում է վնա­սի հա­տուց­ման սահ­մա­նադ­րա­կան իրա­վուն­քին: Փորձ է ար­վել բա­ցա­հայ­տել հիմ­նա­կան իրա­վուն­քի սահ­մա­նադ­րա­ի­րա­վա­կան բո­վան­դա­կու­թյու­նը և ներ­կա­յաց­նել դրա կապ­ված լի­նե­լը հան­րա­յին իշ­խա­նու­թյան և ան­ձանց միջև ծա­գող իրա­վա­կան կա­պի էու­թյա­նըª հաշ­վի առ­նե­լով այս հար­ցի վե­րա­բեր­յալ Մար­դու իրա­վունք­նե­րի եվ­րո­պա­կան դա­տա­րա­նի ձևավո­րած պրակ­տի­կան:
Հիմ­նա­բա­ռեր- պաշտ­պա­նու­թյան մի­ջոց ու­նե­նա­լու իրա­վունք, վնա­սի հա­տուց­ման իրա­վունք, նյու­թա­կան և ոչ նյու­թա­կան վնաս, առաջ­նա­յին և երկ­րոր­դա­յին իրա­վունք:

Գի­տա­կան հոդ­վա­ծում քն­նարկ­վում են քա­ղա­քա­ցի­ա­կան հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րում իրա­վուն­քի ինք­նա­պաշտ­պա­նու­թյան պայ­ման­նե­րը: Անդ­րա­դարձ է կա­տար­վել իրա­վուն­քի ինք­նա­պաշտ­պա­նու­թյան քա­ղա­քա­ցի­ա­ի­րա­վա­կան բո­վան­դա­կու­թյա­նը, օրենսդ­րա­կան դրույթ­նե­րի վեր­լու­ծու­թյա­նը, ինք­նա­պաշտ­պա­նու­թյան ինս­տի­տու­տի քա­ղա­քա­ցի­ա­ի­րա­վա­կան ըն­կալ­մա­նը:
Հիմ­նա­բա­ռեր-­քա­ղա­քա­ցի­ա­կան իրա­վունք­նե­րի ինք­նա­պաշտ­պա­նու­թյուն, ինք­նա­պաշտ­պա­նու­թյան պայ­ման­ներ, ինք­նա­պաշտ­պա­նու­թյան բո­վան­դա­կու­թյուն:

Հոդվածում բացահայտվում են արհեստավարժ հանցագործների քրեաբանական հատկանիշների վերաբերյալ առանձնահատկությունները:
Արհեստավարժ հանցագործների անձը բնութագրող հատկանիշները վկայում են այնպիսի արհեստավարժ հանցագործության առանձնահատկությունների առկայության մասին, ինչպիսին հատուկ տեսակի պատկանող անձանց հանցավոր գործունեությունն է: Տվյալ առանձնահատկությունը կայանում է նրանում, որ արհեստավարժ հանցագործները կանխամտածված կերպով ընտրել են հանցավոր գործունեությունը` որպես իրենց նյութական կարիքների բավարարման գործիք:
Փաստ է, որ արհեստավարժ հանցագործներըª դրանք առավել վտանգավոր և ակտիվ հանցագործների խումբ են, ովքեր գիտակցաբար դեմ են գնում հասարակությանը: Նրանց բնորոշ է` հետաքրքրությունների և կարիքների խորապես խեղաթյուրումը, նեգատիվիզմը, մշտապես հանցագործություն կատարելուն պատրաստ լինելը, անհատապաշտության ծայրահեղացումը: Ոչ ադեկվատ լինելը նրանց մոտ հասնում է շրջապատող միջավայրի հետ հարաբերությունների լիովին խզմանը, իսկ նյութական ցանկությունների բավարարումն առավել կարևոր արժեք է դառնում:
Վերը նշված հատկանիշները պետք է անպայման հաշվի առնվենª արհեստավարժ հանցագործության վրա ներգործելու արդյունավետ սոցիալական համակարգ կազմավորելիս:
Հիմնաբառեր- հանցագործի ինքնություն, արհեստավարժ հանցագործություն, քրեական արհեստավարժություն, շահադիտական նպատակ: