2019 ՄԱՐՏ 1 (47)

Հոդ­վա­ծում վեր­լուծ­վել են խնա­մա­կա­լու­թյան և հո­գա­բար­ձու­թյան մար­մին­նե­րին կից հանձ­նա­ժո­ղով­նե­րի ինս­տի­տու­ցի­ո­նալ կա­ռուց­ված­քի, վեր­ջին­նե­րիս գոր­ծու­նե­ու­թյան արդ­յու­նա­վե­տու­թյան հար­ցե­րը, ներ­կա­յաց­վել են հանձ­նա­ժո­ղով­նե­րի ինս­տի­տու­ցի­ո­նալ կա­ռուց­ված­քի բա­րե­փոխ­ման հնա­րա­վոր տար­բե­րակ­նե­րը:
Հիմ­նա­բա­ռեր- խնա­մա­կա­լու­թյուն և հո­գա­բար­ձու­թյուն, հանձ­նա­ժո­ղով­ներ, երե­խա­յի իրա­վունք­ներ:

Սույն գի­տա­կան հոդ­վա­ծի սահ­ման­նե­րում քն­նարկ­ման առար­կա է դար­ձել ՀՀ քա­ղա­քա­ցի­ա­կան օրենսգր­քի 1246-րդ հոդ­վա­ծի 3-րդ մա­սը, մաս­նա­վո­րա­պես նշ­ված հոդ­վա­ծում առ­կա «վե­ճ» եզ­րույ­թի ըն­կա­լու­մը և գնա­հա­տու­մը: Ու­սում­նա­սի­րու­թյուն­նե­րի արդ­յուն­քում անդ­րա­դարձ է կա­տար­վել նաև վե­րո­հիշ­յալ հոդ­վա­ծի 3-րդ մա­սի պա­հան­ջի հս­տա­կեց­ման հիմ­նա­հար­ցին:
Հիմ­նա­բա­ռեր- ժա­ռան­գա­կան իրա­վա­հա­րա­բե­րու­թյուն, ժա­ռան­գա­կան գույք, նո­տա­րա­կան գոր­ծո­ղու­թյուն, սե­փա­կա­նու­թյան իրա­վուն­քի վե­րա­բեր­յալ վեճ:

Հոդվածում ներկայացվում է տեղական ինքնակառավարման առաջացման հիմքերը, տարբեր հեղինակների կողմից տեղական ինքնակառավարման վերաբերյալ գիտական մոտեցումները:
Լինելով ինքնակառավարվող ինքնուրույն համակարգ՝ տեղական ինքնակառավարումը նպատակաուղղված գործունեություն է՝ տեղական նշանակության հանրային հարցերն ինքնուրույնաբար լուծելու և համայնքային ծառայություններ մատուցելու համար:
Հիմնաբառեր. տեղական կառավարում, տեղական ինքնակառավարում, տեղական ինքնակառավարման մարմիններ (այսուհետև՝ ՏԻՄ), համայնքային գործեր:

Հոդ­վա­ծը նվիր­ված է սահ­մա­նադ­րա­կան անվ­տան­գու­թյան իրա­վա­կան բո­վան­դա­կու­թյան հիմ­նա­հար­ցե­րի ու առանձ­նա­հատ­կու­թյուն­նե­րի հե­տա­զո­տու­թյա­նը: Օբ­յեկ­տիվ հատ­կա­նիշ­նե­րից ել­նե­լով դի­տարկ­վել է ՙպե­տա­կան անվ­տան­գու­թյուն՚, ՙազ­գա­յին անվ­տան­գու­թյուն՚ և ՙսահ­մա­նադ­րա­կան անվ­տան­գու­թյուն՚ հաս­կա­ցու­թյուն­նե­րի տա­րան­ջա­տու­մը, վեր­լուծ­վել են դրանց առան­ձին բնու­թագ­րիչ­նե­րը, ինչ­պես նաև ու­սում­նա­սիր­վել են դրանց առնչ­վող տե­սա­կան­-ի­րա­վա­կան բնույ­թի այլ հար­ցադ­րում­ներ:
Հիմ­նա­բա­ռեր- պե­տա­կան անվ­տան­գու­թյուն, սահ­մա­նադ­րա­կան անվ­տան­գու­թյուն, ազ­գա­յին անվ­տան­գու­թյուն, ազ­գա­յին շահ, իրա­վա­կան բնու­թագ­րիչ­ներ:

Հոդ­վա­ծում առա­ջին ան­գամ փորձ է ար­վել ներ­կա­յաց­նել, որ կո­ռուպ­ցի­ան կա­րող է ու­նե­նալ նաև պայ­մա­նա­կան ասած ‹‹բ­նա­կան պատ­ճառ­ներ››: Այն մա­սով է ՙբնա­կան՚, որ մար­դը նախևառաջ կեն­սա­բա­նա­կան էակ է, որի հա­մար հա­մա­պա­տաս­խան իրա­վի­ճա­կում, մաս­նա­վո­րա­պեսª պա­հանջ­մունք­նե­րի խիստ ան­բա­վա­րար պայ­ման­նե­րում, կա­րող է ու­նե­նալ կո­ռուպ­ցի­ոն վար­քա­գիծ: Այդ մա­սով հոդ­վա­ծում վեր է հան­վել նաև այն գա­ղա­փա­րը, որ բնու­թյան ստեղ­ծած օրենք­նե­րը մար­դիկ ի զո­րու չեն փո­խել, ուս­տի առա­ջարկ­վել է դրա դեմ իզուր չպայ­քա­րել, այլ հա­կա­ռա­կըª մարդ­կա­յին օրենք­նե­րը հար­մա­րեց­նել բնու­թյան օրենք­նե­րինª ստեղ­ծե­լով նրանց միջև հար­մո­նա­լի­զա­ցի­ա:
Հիմ­նա­բա­ռեր- կո­ռուպ­ցի­ա, կո­ռուպ­ցի­ա­յի պատ­ճառ, կո­ռուպ­ցի­ոն վար­քա­գիծ, պա­հանջ­մունք­ներ, ֆի­զի­ո­լո­գի­ա­կան պա­հանջ­մունք, անվ­տան­գու­թյան պա­հանջ­մունք, սի­րո պա­հանջ­մունք, ինք­նա­հար­գան­քի պա­հանջ­մունք, ինք­նա­ի­րա­կա­նաց­ման պա­հանջ­մունք, պա­հանջ­մունք­նե­րի ան­բա­վա­րա­րու­թյուն:

Քրե­ա­կա­տա­րո­ղա­կան հա­մա­կար­գի աշ­խա­տա­կից­նե­րի հա­գուս­տի և սար­քա­վո­րում­նե­րի ապա­հո­վու­մը հան­դի­սա­նում է նյու­թա­կան ապա­հով­ման ձևերից մե­կը և իր մեջ նե­րա­ռում է հա­մա­լիր մի­ջո­ցա­ռում­ներ դրա իրա­կա­նաց­ման, վե­րա­նո­րոգ­ման, հաշ­վառ­ման և գրավ­ման կա­նոն­նե­րում: Այս ուղ­ղու­թյու­նը քրե­ա­կա­տա­րո­ղա­կան հա­մա­կար­գի բա­րե­փոխ­ման շր­ջա­նակ­նե­րում առաջ­նա­հեր­թու­թյուն է:
Հիմ­նա­բա­ռեր- քրե­ա­կա­տա­րո­ղա­կան հիմ­նարկ­նե­րի աշ­խա­տա­կից­ներ, հա­գուստ և սար­քա­վո­րում­ներ, մա­տա­կա­րար­ման չա­փա­նիշ­ներ, նյու­թա­կան ապա­հո­վում:

Հոդ­վա­ծում քնն­վում է դա­տա­պարտ­յա­լի փա­խուս­տի նա­խա­պատ­րաստ­ման նշան­նե­րը հիմ­նա­կան պարիսպի հաղ­թա­հար­ման մի­ջո­ցով: Հիմ­նա­վոր­ված է, որ հատ­կա­պես կարևոր է դա­տա­պարտ­յա­լի այս ձևով փա­խուս­տի նա­խա­պատ­րաստ­ման նշան­նե­րի ու­սում­նա­սի­րու­թյու­նը, քա­նի որ դրա բա­ցա­հայտ­ման հա­մար հար­կա­վոր է եր­կար ժա­մա­նակ, ուշ­ադ­րու­թյան կենտ­րո­նա­ցում և ՔԿՀ­-ի բո­լոր աշ­խա­տա­կից­նե­րի ջան­քե­րի գոր­ծադ­րու­մը: Հոդ­վա­ծի հե­ղի­նակ­նե­րը ներ­կա­յաց­նում են իրենց առա­ջար­կու­թյուն­նե­րը նշան­նե­րի եր­կու խմ­բե­րի դի­ֆե­րենց­ված հա­մա­լի­րովª կազ­մա­կերպ­չա­կան-­տակ­տի­կա­կան, նյու­թա­կան- տեխ­նի­կա­կան:
Հիմ­նա­բա­ռեր- դա­տա­պարտ­յալ­ներ, դա­տա­պարտ­յա­լի փա­խուս­տի նա­խա­պատ­րաստ­ման նշան­նե­ր, հիմ­նա­կան պարիսպ, հան­ցա­գոր­ծու­թյան կան­խար­գե­լու­մ: