2022 ՀՈւԼԻՍ 1 (56)


ԲԵՌՆԵԼ

1. ՆԱԶԵԼԻ ՍՈՒՔԻԱՍՅԱՆ
ԱՐԺԵԹՂԹԵՐԻ ՖԻՆԱՆՍԱԻՐԱՎԱԿԱՆ ԿԱՐԳԱՎՈՐՄԱՆ ԱՌԱՆՁՆԱՀԱՏԿՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ

Հոդ­վա­ծում առա­ջին ան­գամ ՀՀ-ում փորձ է կա­տար­վել ար­ժեթղ­թե­րի շու­կա­յի և ար­ժեթղ­թե­րի քա­ղա­քա­ցիաիրա­վա­կան կար­գա­վո­րում­նե­րից սահ­մա­նա­զա­տել ար­ժեթղ­թե­րին ներ­հա­տուկ ֆի­նան­սա­ի­րա­վա­կան առանձ­նա­հատ­կու­թյուն­նե­րը, որոնք գործ­նա­կա­նում ընդգ­ծում են պե­տու­թյան և տե­ղա­կան ինք­նա­կա­ռա­վար­ման մար­մին­նե­րի իշ­խա­նա­կան­-ի­րա­վա­կազ­մա­կեր­պա­կան, վե­րահս­կո­ղա­կան և հս­կո­ղա­կան լի­ա­զո­րու­թյուն­ները սահ­մա­նա­զա­տե­լով ար­ժեթղ­թե­րի ֆի­նան­սա­ի­րա­վա­կան կար­գա­վո­րում­նե­րը քա­ղա­քա­ցի­ա­կան գույ­քա­յին բնույ­թի իրա­վա­հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րից:
Ար­ժեթղ­թե­րի շու­կա­յի գոր­ծու­նե­ու­թյան հան­րա­յին իրա­վա­կան կար­գա­վո­րում­նե­րից ել­նե­լով՝ բազ­մա­թիվ առա­ջար­կու­թյուն­ներ են ար­ված ‹‹Ար­ժեթղ­թե­րի շու­կա­յի մա­սին›› գոր­ծող ՀՀ օրեն­քում տեղ գտած մի շարք իրա­վա­կան սխալ­նե­րի և օրենսդ­րա­կան բաց­թո­ղում­նե­րի ճշգրտ­ման նպա­տա­կով:
Հոդ­վա­ծում առա­ջին ան­գամ բա­ցա­հայտ­ված է, որ ‹‹Արժեթղթերի շուկայի մասին›› իրավական ակտերում սխալ ձևակեր­պում­նե­րի պատ­ճա­ռով կենտ­րո­նա­կան դե­պո­զի­տա­րի­ա­ն վերապահվում է վե­րահս­կո­ղու­թյան և հս­կո­ղու­թյան լի­ա­զո­րու­թյուն­նե­ր այն դեպքում, երբ վեր­ջինս տն­տե­սա­կան գոր­ծու­նե­ու­թյան մա­սին է, (բաժնետիրական ընկերությունում) որին պե­տա­կան գոր­ծա­ռույթ­նե­րի իրա­կա­նաց­ման լի­ա­զո­րու­թյուն­ներ վե­րա­պահ­վել:
Հիմ­նա­բա­ռեր- ար­ժե­թուղթ, ար­ժեթղ­թե­րի շու­կա, ար­ժեթղ­թե­րի թո­ղար­կում, տե­ղա­բաշ­խում, չեկ, մուր­հակ, դե­պո­զի­տա­րի­ա, բոր­սա:

[collapse]
2. ԷԼԻՆԱ ԳԵՂԱՄՅԱՆ
ԱՐՄԱՆ ՀԱԿՈԲՋԱՆՅԱՆ
ՎԱՐՉԱՐԱՐՈՒԹՅԱՄԲ ՊԱՏՃԱՌՎԱԾ ՈՉ ՆՅՈւԹԱԿԱՆ ՎՆԱՍԻ ՀԱՏՈՒՑՄԱՆ ՆԱԽԱՊԱՅՄԱՆՆԵՐԻ ՎԵՐԱԲԵՐՅԱԼ ՈՐՈՇ ՀԻՄՆԱՀԱՐՑԵՐ

Վար­չա­րա­րու­թյամբ պատ­ճառ­ված ոչ նյու­թա­կան վնա­սի հա­տու­ցում ստա­նա­լու իրա­վուն­քի հռ­չա­կումն ինք­նին, առանց վնա­սի հա­տուց­ման նա­խա­պայ­ման­նե­րի հս­տա­կեց­ման, դեռ բա­վա­րար չէ վնա­սի հա­տու­ցու­մը երաշ­խա­վո­րե­լու հա­մար:
Սույն աշ­խա­տան­քում վեր­լուծ­վում են՝ հայ­րե­նա­կան և ար­տա­սահ­ման­յան օրենսդ­րու­թյան, տե­սա­կան աղբ­յուր­նե­րի, Մար­դու իրա­վունք­նե­րի եվ­րո­պա­կան դա­տա­րա­նի, Վճ­ռա­բեկ դա­տա­րա­նի և Եվ­րո­պա­կան մի­ու­թյան ար­դա­րա­դա­տու­թյան դա­տա­րա­նի իրա­վա­կան դիր­քո­րոշ­ում­նե­րի հա­մա­տեքս­տում վերլուծվում են ոչ նյու­թա­կան վնա­սի առ­կա­յու­թյու­նը և վար­չա­րա­րու­թյան ոչ իրա­վա­չա­փու­թյու­նը՝ որ­պես վար­չա­րա­րու­թյամբ պատ­ճառ­ված ոչ նյու­թա­կան վնա­սի հա­տուց­ման նա­խա­պայ­ման­ներ:
Արդ­յուն­քում, հե­ղի­նակ­նե­րը եզ­րա­կաց­նում են, որ ոչ իրա­վա­չափ վար­չա­րա­րու­թյամբ հիմ­նա­րար իրա­վուն­քի կամ ազա­տու­թյան խախտ­ման հան­գա­ման­քը չի կա­րող քն­նու­թյան առար­կա դառ­նալ վնա­սի հա­տուց­ման վա­րույ­թում, իսկ ոչ նյու­թա­կան վնա­սի առ­կա­յու­թյան հան­գա­ման­քը, որ­պես ընդ­հա­նուր կա­նոն, պետք է նե­րառ­վի ապա­ցուց­ման առար­կա­յում, և տու­ժո­ղը պետք է կրի ոչ նյու­թա­կան վնա­սի առ­կա­յու­թյան հան­գա­ման­քի ապա­ցուց­ման բե­ռը:
Հիմ­նա­բա­ռեր — ոչ իրա­վա­չափ վար­չա­րա­րու­թյուն, վար­չա­րա­րու­թյամբ պատ­ճառ­ված վնա­սի հա­տուց­ման իրա­վունք, ոչ նյու­թա­կան վնաս, հիմ­նա­րար իրա­վունք­նե­րի և ազա­տու­թյու­ննե­րի խախտ­մամբ պատ­ճառ­ված վնաս, ոչ նյու­թա­կան վնա­սի հա­տու­ցում, վնա­սի հա­տուց­ման նա­խա­պայ­ման­ներ:

[collapse]
3. ՊԵՏՐՈՍ ՎԱՐԴԱՆՅԱՆ
ՎԱՐՉԱԿԱՆ ԱՐԴԱՐԱԴԱՏՈՒԹՅԱՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳԻ ԱՌԱՆՁՆԱՀԱՏԿՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ ԵՎ ԴՐԱՆՔ ՊԱՅՄԱՆԱՎՈՐՈՂ ՍԿԶԲՈՒՆՔՆԵՐԸ

Հոդ­վա­ծը նվիր­ված է վար­չա­կան ար­դա­րա­դա­տու­թյան առանձ­նա­հատ­կու­թյուն­նե­րը պայ­մա­նա­վո­րող ելա­կե­տա­յին սկզ­բունք­նե­րի վեր­հան­մա­նը և դրանց հա­մա­կող­մա­նի ու­սում­նա­սի­րու­թյա­նը: Մաս­նա­վո­րա­պես, հոդ­վա­ծում ներ­կա­յաց­վել են վար­չա­կան ար­դա­րա­դա­տու­թյան սկզ­բունք­նե­րի շուրջ տար­բեր իրա­վա­գետ­նե­րի ըն­կա­լում­նե­րը, ինչ­պես նաև դրանց վե­րա­բեր­յալ տար­բեր պե­տու­թյուն­նե­րի օրենսդ­րու­թյամբ նա­խա­տես­ված առանձ­նա­հատ­կու­թյուն­նե­րը, դրանց շուրջ առ­կա խն­դիր­նե­րը:
Մի­ա­ժա­մա­նակ, հոդ­վա­ծում անդ­րա­դարձ է կա­տար­վել վար­չա­կան ար­դա­րա­դա­տու­թյան կարևորա­գույն սկզ­բունք­նե­րի շուրջ առ­կա խնդ­րա­հա­րույց օրենսդ­րա­կան կար­գա­վո­րում­նե­րին, հա­մե­մա­տա­կան­ներ կա­տար­վել այլ դա­տա­վա­րա­կան սկզ­բունք­նե­րի հետ, առաջ քաշ­վել եզ­րա­հան­գում­ներ՝ ներ­կա­յաց­վե­լով հա­մա­պա­տաս­խան առա­ջար­կու­թյուն­ներ:
Հիմ­նա­բա­ռեր- վար­չա­կան ար­դա­րա­դա­տու­թյան սկզ­բունք­ներ, ‹‹ex officio›› սկզ­բունք, մր­ցակ­ցու­թյան սկզ­բունք, տնօ­րին­չա­կա­նու­թյան սկզ­բունք, վար­չա­կան դա­տա­վա­րու­թյուն, մաս­նա­գի­տաց­ված ար­դա­րա­դա­տու­թյուն:

[collapse]
4. ԱՐՓԻՆԵ ԱՌԱՔԵԼՅԱՆ
ՄԻԵԴ ՎՃԻՌՆԵՐԻ ՇՐՋԱՆԱԿՆԵՐՈՒՄ ԵՎՐՈՊԱԿԱՆ ԿՈՆՎԵՆՑԻԱՅԻ ՄԵԿՆԱԲԱՆՄԱՆ ՄԵԹՈԴԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆԸ

Մարդու իրավունքների եվրոպական կոնվենցիայի դրույթներն ընկալվում և կիրառվում են այնպես, ինչպես մեկնաբնված են Եվրոպական դատարանի վճիռներում: Եվրոպական դատարանը տարիների ընթացքում աստիճանաբար ձևավորել և արդյունավետ կերպով կիրառում է ՄԻեԴ վճիռների մեկնաբանման իր ուրույն մեթոդները:
Այս հոդվածի շրջանակներում իրականացված ուսումնասիրությունը միտված է Եվրոպական դատարանի վճիռներում Եվրոպական կոնվենցիայի մեկնաբանման մեթոդաբանության առանձնահատկությունների համընդգրկուն ուսումնասիրությանը:
Հիմնաբառեր- ՄԻԵԴ վճիռներ, ‹‹travaux preparatoires››, մարդու իրավունքների եվրոպական կոնվենցիայի մեկնաբանում, ‹‹ապրող փաստաթուղթ››:

[collapse]
5. ՔՐԻՍՏԻՆԵ ԱԼԵՔՍԱՆՅԱՆ
ՊԻՏԱՆԻՈՒԹՅՈՒՆԸ ԵՎ ԱՆՀՐԱԺԵՇՏՈՒԹՅՈՒՆԸª ՈՐՊԵՍ ՎԱՐՉԱՐԱՐՈՒԹՅԱՆ ՀԱՄԱՉԱՓՈՒԹՅԱՆ ՍԿԶԲՈՒՆՔԻ ՏԱՐՐԵՐ

Հոդ­վա­ծը նվիր­ված է վար­չա­րա­րու­թյան հա­մա­չա­փու­թյան սկզ­բուն­քի՝ պի­տա­նի­ու­թյան և անհ­րա­ժեշ­տու­թյան տար­րե­րի ու­սում­նա­սի­րու­թյա­նը: Հոդ­վա­ծում ներ­կա­յաց­վում են պի­տա­նի­ու­թյան և անհ­րա­ժեշ­տու­թյան պա­հանջ­նե­րի էու­թյունն ու բա­ղադ­րիչ­նե­րը, ինչ­պես նաև փորձ է ար­վում ներ­կա­յաց­նել դրանց գնա­հատ­ման հիմ­նա­կան չա­փա­նիշ­ներն այն­պես, որ­պես­զի ապա­հով­վի հա­մա­չա­փու­թյան սկզ­բուն­քի տար­րե­րի միջև աշ­խա­տան­քի հնա­րա­վո­րինս հա­վա­սար բա­ժա­նու­մը:
Հիմ­նա­բա­ռեր- սահ­մա­նա­փակ­ման հա­մա­չա­փու­թյուն, պի­տա­նի­ու­թյուն, անհ­րա­ժեշ­տու­թյուն, լե­գի­տիմ նպա­տակ:

[collapse]
6. ԷԴԳԱՐ ԱՎԵՏԻՍՅԱՆ
ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՏԵՂԵԿԱՏՎՈՒԹՅԱՆ ԱԶԱՏՈՒԹՅՈՒՆ ԵՎ ՀԱՏՈՒԿ ՏԵՂԵԿԱՏՎՈՒԹՅԱՆ ԱԶԱՏՈՒԹՅՈՒՆ (ՀԱՅԵՑԱԿԵՏ)

Տե­ղե­կատ­վու­թյան ազա­տու­թյան հիմ­նա­կան իրա­վուն­քը, հան­դի­սա­նա­լով ժո­ղովր­դա­վա­րա­կան պե­տու­թյու­նում մար­դու կարևորա­գույն իրա­վունք­նե­րից մե­կը, կա­րիք ու­նի՝ տե­ղե­կատ­վա­կան տեխ­նո­լո­գի­ա­նե­րի ու մարդ­կու­թյան զարգ­աց­մա­նը զու­գա­հեռ հա­մա­պա­տաս­խան իրա­վա­կան գնա­հա­տա­կան ստա­նա­լու: Վեր­ջինս ար­տա­հայտ­վում է տե­ղե­կատ­վու­թյան ազա­տու­թյան զար­գաց­ման շղ­թա­յով. այն սկզ­բում հան­դես էր գա­լիս որ­պես սոսկ ար­տա­հայտ­վե­լու ազա­տու­թյան իրա­վուն­քի մաս, հե­տո՝ որ­պես առան­ձին իրա­վունք, որից այժմ առանձ­նա­ցել և ուշ­ադ­րու­թյան կենտ­րո­նում է գտն­վում հան­րա­յին մար­մին­նե­րից տե­ղե­կու­թյուն ստա­նա­լու իրա­վուն­քը:
Հե­տա­զո­տու­թյամբ ներ­կա­յաց­վում է տե­ղե­կատ­վու­թյան ազա­տու­թյա­նը տե­սա­կան ու գործ­նա­կան (ՀՀ և ար­տասահ­ման­յան երկր­նե­րի իրա­վա­կան ակ­տե­րում) մա­կար­դա­կում տր­ված դիր­քո­րոշ­ում­նե­րը, որոնք հա­մադ­րե­լով ժա­մա­նա­կա­կից պա­հանջ­մունք­նե­րի հետ՝ առա­ջարկ­վում է նոր հա­յե­ցա­կետ ներ­կա­յաց­նել ու առանձ­նաց­նել տե­ղե­կատ­վու­թյան ազա­տու­թյան ներ­քո հան­դես եկող եր­կու իրա­վունք՝ ընդ­հա­նուր՝ ցան­կա­ցած տե­սա­կի տե­ղե­կատ­վու­թյուն փնտ­րե­լու, ստա­նա­լու ու տա­րա­ծե­լու ազա­տու­թյուն և հա­տուկ՝ հան­րա­յին մար­մին­նե­րից տե­ղե­կատ­վու­թյան ստաց­ման ազա­տու­թյուն:
Հիմ­նա­բա­ռեր — տե­ղե­կատ­վու­թյան ազա­տու­թյուն, ընդ­հա­նուր տե­ղե­կատ­վու­թյան ազա­տու­թյուն, հա­տուկ տե­ղե­կատ­վու­թյան ազա­տու­թյուն, հա­յե­ցա­կետ, Սահ­մա­նադ­րու­թյուն, իրա­վա­կան գնա­հա­տա­կան, մար­դու իրա­վունք:

[collapse]
7. ՆՈՐԱՅՐ ԱՎԱԳՅԱՆ
‹‹ՎԱՐՉԱԿԱՆ ՄԱՐՄԻՆ›› ՀԱՍԿԱՑՈՒԹՅՈՒՆԸ ԱՌԱՆՁԻՆ ՏԵՍԱԿԻ ՎԱՐՉԱԿԱՆ ՎԱՐՈՒՅԹՆԵՐԻ ՀԱՄԱՏԵՔՍՏՈՒՄ

Սույն գի­տա­գործ­նա­կան աշ­խա­տան­քի թե­ման ար­դի­ա­կան է և առնչ­վում է վար­չա­կան վա­րույ­թի և վար­չա­րա­րու­թյան ներ­կա­յումս ար­դի­ա­կան այն հար­ցադ­րում­նե­րի հե­տա­զո­տու­թյա­նը , որոնք հնա­րա­վո­րու­թյուն են տա­լիս բա­ցա­հայ­տե­լու ‹‹վար­չա­կան մար­մին›› եզ­րույ­թի իրա­վա­կան բո­վան­դա­կու­թյու­նը՝ վար­չա­կան վա­րույ­թի տար­բեր տե­սակ­նե­րի հա­մա­տեքս­տում: Հե­ղի­նա­կը առաջ է քաշ­ել այն մո­տե­ցու­մը« որ ‹‹վար­չա­կան մար­մին›› եզ­րույ­թը թերևս կա­րող է ամ­բող­ջու­թյամբ և ան­վե­րա­պա­հո­րեն կի­րա­ռե­լի լի­նել բո­լոր այն դեպ­քե­րում, երբ խոս­քը վե­րա­բե­րում է բա­ցա­ռա­պես գոր­ծա­դիր իշ­խա­նու­թյան իրա­կա­նաց­ման հետ, իսկ իշ­խա­նու­թյան մյուս ճյու­ղե­րի պա­րա­գա­յում ներ­կա­յաց­վել են որոշ հիմ­նա­վոր­ված վե­րա­պա­հում­ներ:
Հիմ­նա­բա­ռեր- վար­չա­կան վա­րույթ, վար­չա­րա­րու­թյուն, վար­չա­կան մար­մին, առան­ձին տե­սա­կի վար­չա­կան վա­րույթ, վար­չա­կան վա­րույ­թի տե­սակ:

[collapse]
8. ԱՀԱՐՈՆ ՌՈՒՇԱՆՅԱՆ
ԷԼԵԿՏՐՈՆԱՅԻՆ ԱՐԴԱՐԱԴԱՏՈՒԹՅԱՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳԻ ՍՏԵՂԾՄԱՆ ԱՆՀՐԱԺԵՇՏՈՒԹՅԱՆ ՈՐՈՇ ՀԻՄՆԱՀԱՐՑԵՐ. ԷԼԵԿՏՐՈՆԱՅԻՆ ԴԱՏԱԿԱՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳԻ ՍՏԵՂԾՄԱՆ ՀԵՏԱԶՈՏՈՒԹՅՈՒՆ

Սույն հոդ­վա­ծը նպա­տա­կա­ուղղ­ված է՝ դի­տար­կե­լու էլեկտ­րո­նա­յին դա­տա­կան վա­րույթ­նե­րի կազ­մա­կերպ­չա­կան և իրա­վա­կան ապա­հով­ման զար­գաց­ման ակ­տու­ալ հա­մա­կար­գա­յին որոշ խն­դիր­նե­րը, էլեկտ­րո­նա­յին դա­տա­վա­րու­թյան մի­աս­նա­կան հա­մա­կար­գի ստեղ­ծու­մը` հաշ­վի առ­նե­լով ՀՀ նա­խա­գա­հի կար­գադ­րու­թյու­նը ՀՀ իրա­վա­կան և դա­տա­կան բա­րե­փո­խում­նե­րի 2019-2023 թվա­կան­նե­րի ռազ­մա­վա­րա­կան ծրա­գի­րը, ինչ­պես նաև ՀՀ կա­ռա­վա­րու­թյան 2021 թվա­կա­նի փետր­վա­րի 11-ի N 183-Լ ‹‹Հա­յաս­տա­նի թվայ­նաց­ման 2021-2025 ռազ­մա­վա­րու­թյան մի­ջո­ցա­ռում­նե­րի ծրագ­րին և արդ­յուն­քա­յին ցու­ցա­նիշ­նե­րին հա­վա­նու­թյուն տա­լու մա­սին›› որոշ­ու­մը:
Հիմ­նա­բա­ռեր – իրա­վա­կան ին­ֆոր­մա­տի­կա, էլեկտ­րո­նա­յին դա­տա­րան, տե­ղե­կատ­վա­կան տեխ­նո­լո­գի­ա­ներ, դա­տա­կան վա­րույթ, տե­ղե­կատ­վա­կան անվ­տան­գու­թյուն:

[collapse]
9. ԴԻ­Ա­ՆԱ ԱՎԵ­ՏԻՍ­ՅԱՆ
ԵՐԴ­ՄԱՆ ԽԱԽՏ­ՄԱՆ ՍԱՀ­ՄԱ­ՆԱԴ­ՐԱ­ԿԱՆ և ՔՐԵ­Ա­Ի­ՐԱ­ՎԱ­ԿԱՆ ՀԵՏևԱՆՔ­ՆԵ­ՐԸ

Հոդ­վա­ծում երդ­ման խախ­տու­մը դիտ­վում է որ­պես նա­խա­գա­հի, դա­տա­վոր­նե­րի և այլ պաշ­տո­նա­տար ան­ձանց սահ­մա­նադ­րա­կան և քրե­ա­ի­րա­վա­կան պա­տաս­խա­նատ­վու­թյան հիմք: Հա­յաս­տա­նի Հան­րա­պե­տու­թյան, Ռու­սաս­տա­նի Դաշ­նու­թյան և մի շարք պե­տու­թյուն­նե­րի գոր­ծող օրենսդ­րու­թյան վեր­լու­ծու­թյան հի­ման վրա, ինչ­պես նաև հաշ­վի առ­նե­լով դա­տա­կան պրակ­տի­կան և մի­ջազ­գա­յին իրա­վա­կան ստան­դարտ­նե­րը՝ հոդ­վա­ծում առանձ­նաց­վում են երդ­ման խախտ­ման հատ­կա­նիշ­նե­րը, ներ­կա­յաց­վում առա­ջար­կու­թյուն­ներ երդ­ման խախտ­ման իրա­վա­կան գնա­հատ­ման վե­րա­բեր­յալ:
Հիմ­նա­բա­ռեր- նա­խա­գա­հի եր­դու­մը, դա­տա­վո­րի եր­դու­մը, եր­դու­մը խախ­տե­լը, իրա­վա­բա­նա­կան պա­տաս­խա­նատ­վու­թյու­նը, կար­գա­պա­հա­կան զան­ցան­քը, ծա­ռա­յու­թյու­նից ազա­տե­լը:

[collapse]

Թողնել պատասխան

Ձեր էլ-փոստի հասցեն չի հրապարակվելու։ Պարտադիր դաշտերը նշված են *-ով

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.